23 Απριλίου 1821: Η μάχη της Αλαμάνας και ο ηρωικός θάνατος του Αθανασίου Διάκου

του Χρόνη Βάρσου

Φιλολόγου-Ιστορικού Ερευνητή

      Το 1821 ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς για τους Έλληνες στο πολεμικό πεδίο, λόγω της αποστασίας του φιλόδοξου και πολύ ισχυρού Αλή πασά των Ιωαννίνων (1788-1822) εναντίον του σουλτάνου Μαχμούτ Β’ (1808-1839) ήδη από τον Μάιο του 1820. Η ανταρσία αντιμετωπίστηκε άμεσα και από το καλοκαίρι του 1820 πολυάριθμος οθωμανικός στρατός είχε σταλεί υπό τον αρχισερασκέρη Ισμαήλ Πασόμπεη στην Ήπειρο για να υποτάξει τον απείθαρχο Αλβανό πασά. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα καταλήφθηκε ουσιαστικά όλο το κράτος του Αλή, από το Μεσολόγγι μέχρι το Δυρράχιο ενώ τουλάχιστον 18.000 άνδρες του, υπό τον Ομέρ Βρυώνη, αυτομόλησαν στους σουλτανικούς και ο ίδιος πολιορκούνταν από το φθινόπωρο στο κάστρο των Ιωαννίνων. Παράλληλα οι Σουλιώτες υπό τον Μάρκο Μπότσαρη είχαν ανακαταλάβει από τον Δεκέμβριο του 1820 το Σούλι μετά από 17 χρόνια εξορίας στην Κέρκυρα και διεξήγαγαν επιτυχημένο πόλεμο με τους σουλτανικούς, «συμμαχώντας» εικονικά με τον πρώην αδυσώπητο εχθρό τους, Αλή πασά. 

Η ναυμαχία των Πατρών (20 Φεβρουαρίου 1822)

 

του Χρόνη Βάρσου

Φιλολόγου-Ιστορικού Ερευνητή 

 Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στις 7/3/2021 στο ένθετο αφιέρωμα, για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, στην εφημερίδα "ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ"

     Μετά την πτώση της Τρίπολης (23 Σεπτεμβρίου 1821) και την παράδοση του Ακροκορίνθου (14 Ιανουαρίου 1822) το σύνολο σχεδόν των τουρκικών φρουρίων στον Μοριά βρισκόταν στα χέρια των επαναστατών. Έμεναν όμως ακόμη υπό οθωμανικό έλεγχο τα ισχυρά κάστρα των Πατρών και του Ναυπλίου όπως και αυτά της Μεθώνης και της Κορώνης. Αρχές 1822 έληξε η μείζονος σημασίας σύγκρουση που μαινόταν στην Ήπειρο από τον Ιούλιο του 1820 ανάμεσα στον φιλόδοξο ισχυρό πασά των Ιωαννίνων, Αλή Τεπελενλή, και τον σουλτάνο Μαχμούτ Β΄. Η πτώση του Αλή και η δολοφονία του στις 24 Ιανουαρίου, θα αποδέσμευε δεκάδες χιλιάδες στρατού, που υπό τον μόρα-βαλεσή, Αχμέτ Χουρσίτ, ήταν απασχολημένος μέχρι τότε στο μέτωπο των Ιωαννίνων, γεγονός που βοηθούσε τα μέγιστα την ελληνική υπόθεση. Έπρεπε λοιπόν προτού εκδηλωθεί η κάθοδος των τουρκικών δυνάμεων προς νότο με στόχο την ανακατάληψη της Τρίπολης, να ανεφοδιαστούν μέσω του στόλου τα σημαντικά κάστρα του Μοριά, ιδίως του Ναυπλίου και της Πάτρας, που πολιορκούνταν έστω και χαλαρά από τους Έλληνες. Υπό το νέο καπουδάν πασά (από το Νοέμβριο είχε οριστεί ο Νασούχ Ζαντέ Καρά Αλής) το σουλτανικό ναυτικό ετοιμάστηκε για να υλοποιήσει τα σχέδια.

Ο «άγνωστος» Οθωμανο-Περσικός πόλεμος του 1820-1823

Ο σάχης της Περσίας Fath Ali Shah (1797-1834)

   

του Χρόνη Βάρσου

Φιλολόγου-Ιστορικού Ερευνητή

 

     Μια άγνωστη πτυχή της Επανάστασης του 1821 αποτελεί και η παράλληλη εμπλοκή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τα πρώτα δύο κρίσιμα χρόνια του Αγώνα, στα ανατολικά της σύνορα, με τον παραδοσιακό της αντίπαλο, τη σιιτική Περσία του 48χρονου σάχη Fath Ali Shah (1797-1834) της νέας, τουρκο-αζερικής προέλευσης, δυναστείας των Qajar (1794-1925) που διαδέχθηκε εκείνες των Σαφαβιδών, των Αφσαριδών και των Ζαντ. Ο οθωμανο-περσικός πόλεμος που ξέσπασε από τον Οκτώβριο του 1820 έως τον Ιούλιο του 1823, ήταν ο 9^ος κατά σειράν από το 1514 όταν συγκρούστηκε για πρώτη φορά ο σουλτάνος Σελήμ Α΄ (Γιαβούζ) με τον σάχη με ελληνικές ρίζες, Ισμαήλ Α΄ των Σαφαβιδών, στο Τσαλντιράν. Ακολούθησαν άλλοι 7 πόλεμοι (1532-35, 1578-90, 1603-18, 1623-39, 1730-36, 1743-46, 1775-76), με τα σύνορα των δύο δυνάμεων να βρίσκονται το 1820 εκεί περίπου που σήμερα ορίζονται τα αντίστοιχα του Ιράν με την Τουρκία και το Ιράκ. Την περίοδο 1804-1813 η Περσία των Qajar, ηττήθηκε από τη Ρωσσική Αυτοκρατορία στον 4^ο κατά σειράν ρωσσο-περσικό πόλεμο, και απώλεσε με τη συνθήκη του Γκιουλιστάν (12/24 Οκτωβρίου 1813) το σύνολο σχεδόν των εδαφών της στον Καύκασο (όλο το σημερινό ρωσσικό Νταγεστάν, όλη την ανατολική Γεωργία με την Τιφλίδα, τη βόρεια Αρμενία και το μεγαλύτερο μέρος του Αζερμπαϊτζάν με το Μπακού). Αν και σύμμαχος με τους Οθωμανούς εναντίον των Ρώσσων (παράλληλος ρωσσο-τουρκικός πόλεμος το 1806-1812), η Περσία ετοιμάστηκε για την επόμενη σύγκρουση με τον σουλτάνο, εκσυγχρονίζοντας τον στρατό της με δυτική και ρωσσική βοήθεια τα επόμενα χρόνια.

ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΟ

 Καλησπέρα, γίνονται δοκιμαστικές αναρτήσεις στο υπό κατασκευή blog.